http://i0906.hizliresim.com/2009/6/8/4369.jpgF-16 Savaşan Şahin
Lockheed Martin F-16 Savaşan Şahin (İngilizce: Fighting Falcon), çok amaçlı, tek motorlu jet savaş uçağı orijinal geliştiricisi General Dynamics tarafından, ABD Hava Kuvvetleri için geliştirilmiştir.Hafif avcı olarak dizayn edilmiş, başarılı bir çok amaçlı avcı uçağıdır.Çok yönlülüğü, olağanüstü manevra kabiliyetiyle kendini kanıtlamış ve başarısıyla birçok ülkeye ihraç edilmiştir..F-16 büyük Batı kökenli avcı projesi sonucunda üretimi 1976 yılında onaylanmıştır.2. Dünya Savaşı sonrası uçaklar içinde en çok üretileni MİG-21'den(10,000+) sonra F-16'lardır.Şu ana kadar yaklaşık olarak 4.400 adet üretilmiştir.[kaynak belirtilmeli] Bugün dünyada 24 Hava Kuvveti tarafından kullanılmaktadır. [2]Günümüzde ABD Hava Kuvvetleri için olmasa da ihracat için üretilmektedir.Geliştirilmiş versiyonları üretilmiştir.1993 yılında General Dynamics uçak üretim işini Lockheed firmasına satmış, Lockheed firması, Martin Marietta firması ile birleşerek Lockheed Martin adını almıştır.
F-16 it dalaşı için sayısız yenileştirmeye girmiş, daha iyi bir görüş için konopi su damlası şeklinde yapılmış, yüksek G kuvvetiyle yapılan dönüşlerde pilota kolaylık sağlaması için kontrol kolu sağa alınmış ve pilota etki eden G kuvvetini azaltmak için pilot koltuğu arkaya doğru eğik yapılmıştır. Silahları gövde içindeki M61 Vulcan top ve 11 yükleme noktasına takılabilen çeşitli füzelerden oluşmaktadır.Ayrıca 9 G'ye dayanabilen ilk avcı uçağıdır.İtiş-ağırlık oranı 1'den yüksek olmamak koşuluyla güçlü tırmanabilmekte ve gerektiğinde dik olarakta hızlanabilmektedir.F-16'nın resmi adı Fighting Falcon olmasına rağmen, pilotlar ondan Viper diye bahsederler.Hava gösteri takımı Thunderbirds uçaklarını kullanmaktadır.
F-16'nın ABD Hava Kuvvetleri'nde 2025 yılına kadar serviste kalması düşünülmektedir. F-16'lar ile değiştirilecek F-35 Lightning iyi uçakları 2011'de servise girmeye başlayacak ve kademeli olarak F-16'lar, F-35 Lightning iyi uçaklarıyla yer değiştirecektir.
Özellikleri
F-16 çok amaçlı bir av-bombardıman uçağıdır. Silahlarını hava ve kara hedeflerine çok yüksek hassasiyetle sevk edebilir. F-16 nın yapımında F-15 ve F-111 gibi kendini ispatlamış uçakların teknolojilerinden yararlanılmıştır. F-16 güçlü radarı sayesinde alçaktan uçan uçakları bile tespit edebilir. F-16'nın manevra kabiliyeti çok yüksek ve atiktir. Bu da F-16'yı kullanımı zor uçaklar kategorisine sokar. F-16'da; Fly by wire, HUD, HOTAS, Glass Cockpit gibi sistemler de kullanılmıştır. F-16 çok dayanıklı bir uçaktır. Tam yüklü olarak yaklaşık 9G'ye dayanabilir (hava yer görevlerinde max.5,5g).
Çok yönlü taktik ve avcı uçağı olan F-16 uçakları havadan havaya ve havadan yere savaş kabiliyetine sahiptir. F-16 C serisi tek kişilik F-16 D serisi ise çift kişiliktir. F-16 uçağında turbo fanlı tek motor mevcuttur. Hava alığı yere çok yakın olduğu için YAMAHA ( motora giren yabancı maddelerin yarattığı hasar ) alması çok kolaydır. Bu nedenle uçağın bulunduğu ve taksi yaptığı yerlerin en ufak maddelerden dahi arındırılması gerekir. Ayrıca bu hava alığı uçak üzerinde çalışan personel için son derece tehlikelidir. Uçak en düşük seviyede çalışırken bile motor bir insanı çekebilecek kadar emiş gücü oluşturup bir kazaya neden olabilir. Bu tür kazalar ülkemizde de yaşanmıştır ve maleesef ölümle sonuçlanmıştır
F-16 uçağının tek motorlu olması nedeniyle uçağa elektrik ve hidrolik takat gelmediği zamanlarda acil olarak takat sağlayan ünite (EPU) devreye girer. Bu sistemde yakıt olarak kullanılan Hidrazin insan vücuduna temas ettiğinde veya buharına maruz kalındığında sağlık açısından zararlı etkilere sahiptir. Bundan dolayı kaza/kırım olaylarda ya da acil durumlarda uçağa yaklaşmadan önce uçağın sağ yan tarafında bulunan gösterge ve dedektörler iyice kontrol edilmeli, uçağa herhangi bir müdahelede bulunmadan önce EPU sistemi emniyet pimi takılarak ve pilot kabininden OFF edilerek devreden çıkartılmalıdır.
Türkiye'de F-16'lar
Türkiye'nin kullandığı F16'lar block 30, block 40, block 50 olup ; otuz adet block 50+ nın alınması onaylanmıştır.
F-16 uçakları Türk Hava Kuvvetleri envanterine girmiş, yüksek ve gelişmiş teknolojinin en son ürünlerindendir. Hava Kuvvetlerinde C ve D serisi kullanılmaktadır. C serisi tamamen av ve bombardıman görevleri için imal edilmiştir. D serisi ise hem savaş hem de eğitim amacıyla kullanılmaktadır. Block 30 ve 40 modelleri için modernizasyon çalışmaları başlatılmıştır. Bazı F-16 filoları Lantrin hedefleme podlarıyla ile donatılmıştır. Yeni nesil F-16 lar ASELPOD (Gece hedefleme ve kızılötesi ışını) ile donatılmıştır.Ayrıca ASELSAN'ın geliştirdiği B tipi fırtına füzeleri f-16 lara takılmıştır.
Ayrıca Öncel Barışı 3 kapsamında Block 30 konfirugasyonuna sahip uçaklar hariç Block 50+ seviyesine güncellenmektedir.
Teknik Özellikler (F-16C Blok 40)
Boyut Doneleri
-Uzunluk: 15.03 m (49.31 ft)
-Kanat Genişliği: 9.45 m (31.00 ft)
-Yükseklik: 5.09 m (16.70 ft)
-Kanat Alanı: 27.88 m2 (300 ft2)
Ağırlık Doneleri
-Boş Ağırlık: 8.495 kg (18.725 lb)
-Tipik Yükleme: 10.780 kg (23.765 lb)
-Azami Ağırlık: 17.010 kg (37.500 lb)
-Yakıt Kapasitesi :
-Dahili: 3.105 kg (6.846 lb)
-Harici: 3.066 kg (6.760 lb)
-Azami Faydalı Yük: 7.800 kg (17.200 lb)
Güç Kaynağı
-Motor: 1 x General Electric F110-GE-100
-Motor Gücü: 17.155 lbf (76.3 kN)
Performans
-Azami Hız:
-12.000 metrede 2.175 km/s (1.350 mph) - 2.05 Mach
-Deniz Seviyesinde 1.460 km/s (915 mph) - 1.2 Mach
-Tırmanma Hızı: 254 m (834 ft) /sn
-Servis Tavanı: 15.240 m (50.000 ft)
-Menzil:
-Yüksüz ve azami yakıt ile 3.890 km (2.100 nm)
-Tipik yükleme ile 1.000 km (540 nm)
-Kanat Hücum Açışı: 40°
-Kanat Açıklık Oranı: 3.0
-Planlanan Hizmet Ömrü: 8.000 saat
Personel
-F-16A/C/E: 1 Pilot
-F-16B/D/F: 1 Öğrenci Pilot + 1 Öğretmen Pilot
-F-16I : 1 Pilot + 1 Silah/Radar Sistem Operatörü
http://i0906.hizliresim.com/2009/6/8/4421.jpg